Toilet Signs
ถ้าพูดถึงป้ายสัญลักษณ์ห้องน้ำ ทุกคนคงหลับตาเห็นภาพเดียวกัน ภาพคนชาย-หญิงหัวกลมรูปร่างตามมาตรฐานสากลที่ไม่ได้สื่อความหมายใดๆ ที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมปลดทุกข์ ใครอยากทำป้ายห้องน้ำสามารถเดินไปที่แผนกเครื่องเขียนตามห้างสรรพสินค้า แล้วซื้อป้ายสติกเกอร์สัญลักษณ์ชาย-หญิงดังกล่าวที่วางอยู่รวมกับข้อความสามัญประจำอาคารสถานที่ เช่น “ปิดเบาๆ” หรือ “ห้ามสูบบุหรี่”
แต่ในบางสถานที่ เรากลับเห็นสัญลักษณ์อื่นๆ ที่สื่อถึงความเป็นชาย-หญิง มาทำหน้าที่แทนสัญลักษณ์ห้องน้ำ รูปแบบที่ว่านี้อาจจะแตกต่างกันไปตามบริบททางวัฒนธรรม เช่น ชาย-หญิงนั้นแต่งชุดประจำชาติ หรือแต่งกายตามสมัยนิยม บ้างก็ใช้สัญลักษณ์ภาพของของใช้ที่เฉพาะเจาะจงเพศ บางแห่งหลังจากระบุเพศแล้วยังแจกแจงสัญลักษณ์ไปตามลักษณะการขับถ่าย ว่าเป็นยืนถ่าย, นั่งถ่าย หรือยองถ่าย ก็คงเหมือนกับงานออกแบบในชีวิตประจำวันทุกชนิด การนำเสนอป้ายห้องน้ำนั้นจะยาก-ง่ายเพียงใดก็ขึ้นอยู่กับความใส่ใจของบุคคลที่รับผิดชอบ
สำหรับผมแล้ว ทุกครั้งที่ได้ทำงาน environmental graphics หรือระบบป้ายสัญลักษณ์ใดๆ ก็ตาม “ป้ายห้องน้ำ” มักเป็นหนึ่งในส่วนที่รู้สึกอยากทำที่สุด แต่ก็เสียเวลากับมันค่อนข้างมากทุกที ทำไมล่ะ?
- เพราะป้ายห้องน้ำที่ใช้สัญลักษณ์ “ชาย-หญิง” ปกตินั้นใช้ได้ดีอยู่แล้ว ไม่มีปัญหาอะไร
- การแสดงความเป็นเพศชาย และเพศหญิง เป็นโจทย์ที่เปิดกว้างมาก แต่ในขณะเดียวกันก็เหมือนถูกจำกัดด้วยสิ่งที่ถูกใช้ซ้ำซาก
- การสะท้อนตัวตนหรือแนวคิดของสถานที่บนสื่อที่เป็นกลางมากๆ เช่นนี้ก็เป็นโจทย์ที่เปิดกว้างมากเช่นกัน
- การสร้างความพิเศษให้สิ่งจำเจ เป็นเรื่องท้าทายเสมอ
อาจจะเพราะเหตุผลข้อสุดท้ายจากรายการข้างต้น ทำให้นักออกแบบหลายคนใช้ป้ายห้องน้ำเป็นที่ปล่อยของ หรือไม่ก็เล่นสนุกกับมันเต็มที่ ตัวผมเองตอนได้ร่วมงานกับคุณ Kelvin Wong ออกแบบระบบป้ายให้ Playground! ห้างกิ๊บเก๋ที่มีอายุสั้นไปหน่อยบนถนนทองหล่อ เมื่อปี 2548 ก็อยากให้คุณมนุษย์ห้องนำ้มีชีวิตขึ้นมาอีกหน่อย เลยทำออกมาเป็นชุดขมิบฉี่, ขมิบตด และเสริมหล่อเสริมสวย ปรากฏว่าหลังจากงานนั้นเสร็จสิ้นลง คนรอบข้างหลายคนจดจำคุณมนุษย์ห้องน้ำครอบครัวนี้ได้มากกว่าองค์ประกอบอื่นๆ ใน Playground! ซะงั้น ไม่กี่เดือนต่อมา เมื่อสยามเซนเตอร์ปรับลุคใหม่ มีเพื่อนร่วมอาชีพคนหนึ่งถึงกับโทร.มาถามว่างาน environmental graphics ของที่นั่นเป็นงานของผมหรือเปล่า เพราะเด็กชาย-หญิงหน้าห้องน้ำของที่นั่นยืนขมิบ! (ถ้าใช่ ผมควรจะภูมิใจไหม ที่งานของตัวเองมีลายเซ็นคือการขมิบฉี่ของมนุษย์ห้องน้ำ?)
เมื่อลองรวบรวมรูปถ่ายป้ายห้องน้ำหลากหลายแบบจากที่ต่างๆ ที่ได้ไปเยือน ไม่ว่าจะเป็นโรงแรม, ร้านอาหาร, สนามบิน, สำนักงาน, ฯลฯ พอลองรวบรวมมาเล่นๆ แล้วจึงได้เห็นว่าการตอบโจทย์ที่แสนกว้าง ไม่ว่าจะโดยนักออกแบบหรือภูมิปัญญาชาวบ้าน ก็ล้วนแต่มีทางออกที่หลากหลาย น่าสนใจไม่ใช่เล่นทีเดียว ตอนนี้ได้เอาไปโพสท์ไว้ ที่นี่ ผู้อ่านท่านใดอยากร่วมแบ่งปัน ขอเชิญอัปโหลดรูปของท่านขึ้นมาแบ่งกันดูได้ตามสบาย ลองดูซิว่าจะน่าสนใจเท่า การรวบรวมของคนอื่น ได้หรือเปล่า
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.